Στρατής Αξιώτης
Μια μεγάλη καλλιτεχνική μορφή της Γέρας
Γεννήθηκε στο Σκόπελο της Λέσβου το 1907. Στο χωριό με την
ατελείωτη φύτρα ζωγράφων. Νεαρός ακόμα ζωγράφιζε εικόνες και είχε ένα μικρό
ατελιέ στο χωριό του (1925). Βοήθησε τον ζωγράφο Γαβαλά και αρκετές αγιογραφίες
έχουν τις πινελιές του. Μαθήτευσε κοντά στον Παπαλουκά όταν αυτός επισκέφθηκε
και έμεινε στη Λέσβο για κάποιο χρονικό διάστημα. Το 1928 έχει μικρό ατελιέ στη
Μυτιλήνη όπου φτιάχνει αγιογραφίες. Είναι το μικρότερο από τα 6 παιδιά. Το 1929
με τη βοήθεια της Κοινότητας του χωριού του αποφασίζει να κατέβει στην Αθήνα
όπου και γράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Κοντά σε δασκάλους όπως ο
Ου. Αργυρός, ο Σπύρος Βικάτος και ο συμπατριώτης τους Ιακωβίδης ολοκληρώνει τις
σπουδές του κερδίζοντας με το ταλέντο του ένα χρόνο (από επτά, έξη χρόνια).
Διδάσκεται από τον Κεφαληνό χαρακτική και αποφοιτά το 1935. Αρχίζει μια
περίοδος που χαρακτηρίζεται από το μουντό χρώμα του λιμανιού του Πειραιά.
Αριστουργήματα σε λάδι βρίσκονται σε όλα τα υπουργεία, στις πινακοθήκες του
Δήμου Πειραιώς. Εθνική και Δημοτική Αθηναίων σε μεγάλες ιδιωτικές συλλογές
(Χωρέλης κτλ.) και σε πληθώρα σπιτιών. Συγχρόνως διδάσκει τεχνικά σε Γυμνάσια
και Σχολές.
Έχει αποσπάσει γι αυτή την περίοδο κριτικές αξιόλογες (όπως
του Παπαντωνίου, Μυριβήλη κ.α.) Εξπρεσιονιστής, ανήκει στην ομάδα των
«Ελεύθερων καλλιτεχνών». Αυτή την εποχή το λιμάνι βρίσκει τον ζωγράφο του.
Αντιπροσωπευτικό του το έργο που υπάρχει στην ιστορία του Μαρκεζίνη (από την
πινακοθήκη του Δήμου Πειραιά).
Συγχρόνως επιδίδεται στην ακουαρέλα, πολύ αγαπητή του
τεχνική που τη δουλεύει ως τώρα ακόμη στα 78 του χρόνια.
Μετά τον πόλεμο, 40 πια χρονών έρχεται και εγκαθίσταται στην
ιδιαίτερη πατρίδα του. Παντρεύεται εδώ και αρχίζει να ασχολείται με το Λεσβιακό
Φως που όπως συνηθίζει να λέει είναι εκτυφλωτικό, διάχυτο και εξαϋλώνει τα
αντικείμενα. Αρχίζει η δεύτερη περίοδος. Το χρώμα τώρα παίζει με το φως.
Φτιάχνει την εληά, το καλντερίμι, την ψαρόβαρκα, το πεύκο. Είναι
παραγωγικότατος. Προβάλλει το νησί παντού με τα έργα του: η Αγιάσσος, οι
Πύργοι, στο Ακλειδιού, ψαρολίμανα, φουρτουνιασμένες ακρογιαλιές του νησιού, τα
ξωκλήσια, παίζουν στα έργα του με την ελεύθερη πινελιά και δίνουν σύνολα
αισθητικής τελειότητας. Στη Μυτιλήνη διδάσκει στη Παιδαγωγική Ακαδημία και στο
Β’ Γυμνάσιο. Πάρα πολλές εκκλησίες έχουν τις αγιογραφίες του (Αγ. Μαγδαληνή
Σκοπέλου, Αγ. Παντελεήμων Περάματος κ.α.) Συνολικά έχει εκθέσει σαράντα επτά
φορές. Από αυτές αρκετές είναι ατομικές από τις οποίες οι 9 στη Μυτιλήνη. Έξη
από αυτές είναι διεθνείς (Λειψία 1934, Κάϊρο και Στοκλόλμη 1947, Πράγα). Στις
πανελλήνιες εκθέσεις έργα του μπαίνουν χωρίς κριτική τιμής εννοούν. Στη
χαρακτική έδωσε χαρακτηριστικά έργα με θέματα από τη θάλασσα (ψαράδες).
Δεξιοτέχνης στη φουρτουνιασμένη θάλασσα καθιερώνεται σαν
«θαλασσογράφος». Σ’αυτό το νησί που τόσο αγάπησε και τόσο μελέτησε ζωγράφιζε
ακόμη και γι αυτό απαρνήθηκε κάποτε και τη θέση του Καθηγητή στο Πολυτεχνείο
όταν τον κάλεσαν να την αναλάβει.
Μάκης Αξιώτης
Μυτιλήνη 10/10/86
