Με τον Αξιώτη στα Χνάρια της Γέρας

Κάθε κατοικημένη περιοχή, ακόμα και το μικρότερο χωριό ή οικισμός, έχει τη δική του ιστορία, μας λένε οι ιστορικοί και οι ερευνητές. Πολλά στοιχεία που τα προσπερνάμε καθημερινά, υποτιμώντας τα, είναι σημαντικά αν συνταιριαστούν μαζί με άλλα. Είναι η ιστορική συνέχεια του τόπου. Οι ψηφίδες ενός μωσαϊκού που δείχνουν την τοπική Ιστορία μιας περιοχής.

Στην περιοχή μας, τη Γέρα, με τα έξι χωριά, τους οικισμούς, τον κόλπο και τη μεγάλη γεωγραφική έκταση έχουν αφήσει έντονα τα χνάρια τους οι προπάτορες μας κι ο χρόνος. Αυτά ακολούθησε ο συντοπίτης μας συγγραφέας Μάκης Αξιώτης. Περπάτησε βήμα βήμα, συγκέντρωσε το υλικό, το ταξινόμησε, το επεξεργάστηκε και το έδωσε σε μας με το βιβλίο του Στα χνάρια τα παλιά. Η έκδοσή του έγινε το 1987, από τον Παγγεραγωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο της Αθήνας. Η δραστηριότητα αυτή του συλλόγου ήταν μια σημαντική πολιτιστική πράξη, αρκετά πριν υπάρξουν οι γνωστές χορηγίες.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. α) Ο Κόλπος, β) Δυτική παραλία, γ) Βόρεια παραλία, δ) Ανατολική παραλία. Στο Παράρτημα γίνεται αναφορά στο Αρχαίο οχυρό των Λουτρών, στη Μάνα της Γέρας, στο Καστρί στα Μέτια και στο Παλιόκαστρο Γέρας. Ο συγγραφέας μάς παρουσιάζει ότι έχει ανακαλύψει για το κάθε χωριό, οικισμό και αγροτική περιοχή. Η περιγραφή του είναι αναλυτική, με λεπτομέρειες και ακριβής. Δεν αρκείται στα χωριά της Γέρας αλλά επεκτείνεται και σε όλα τα γειτονικά, της δυτικής και ανατολικής πλευράς. Την έρευνά του αυτή, καθώς είναι γνωστό, την επέκτεινε στη συνέχεια σε όλο το νησί της Λέσβου.

Όπως γράφει, ζωντανά, τις περιγραφές του νιώθεις πως βρίσκεσαι δίπλα του, συνοδοιπόρος. Συναντάς σπασμένα αρχιτεκτονικά μέλη, γκρεμισμένα κάστρα, ναούς, λατομεία, όστρακα αγγείων, παλιά πατητήρια, επιγραφές κι ότι άλλο κατάγραψε ο Αξιώτης. Το σημαντικό συνοδευτικό υλικό του βιβλίου είναι τα σχέδια και οι χάρτες, σχεδιασμένα από τον ίδιο.  

 Αυτό “το έργο προσφέρεται όχι μόνο ως σημαντική μάθηση του παρελθόντος του τόπου μας, αλλά και ως κείμενο νοσταλγικής αναπόλησης και λυρικής διάθεσης”, γράφει ο Τάκης Πανταζής στον πρόλογο του βιβλίου. Και ως τέτοιο ας το μελετάμε.

Το βιβλίο αυτό του Αξιώτη είναι το πρώτο του εξέδωσε. Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν αρκετά άλλα με οδοιπορικά, μελέτες, μονογραφίες και ποίηση.             

 Αριστείδης Καλάργαλης